Mật ong quen thuộc với con người ở khắp nơi trên thế giới, với nhiều ứng dụng trong đời sống và y dược. Mật ong chứa đường fructose, glucose, saccharose, maltose, phytogen, choline, biotin và các loại sinh tố. Do giá trị dinh dưỡng cao và hương vị thơm ngon nên mật ong thường được dùng làm gia vị trong chế biến thức ăn, bánh kẹo và tá dược trong các dạng thuốc hoàn, thuốc nước của Đông y.

Theo Đông y, mật ong vị ngọt, tính bình; vào kinh tâm, tỳ, vị và đại trường. Có tác dụng nhuận phế bổ trung, nhuận tràng, thông tiện giải độc. Dùng cho các trường hợp viêm khô khí phế quản, ho khan ít đờm, táo bón, đau do loét dạ dày tá tràng, tắc ngạt mũi, trĩ mũi, viêm loét miệng. Liều dùng 10 – 50g/ngày dưới dạng ăn tươi, nấu, làm tá dược thuốc nước, thuốc hoàn.

Nhuận phế, trị ho:

Mật ong 2 thìa canh, hạnh nhân 12g, gừng sống 4g. Lấy hạnh nhân, gừng tươi sắc nước hòa với mật ong để uống. Trị phế khí không thuận, ho hơi đưa ngược lên ngực khó chịu.

Mật ong 1 thìa canh, chiêu với nước đun sôi, uống. Trị ho khan không có đờm, cuống họng háo.

Hoạt trường thông tiện: mật ong 2 thìa canh, chiêu với nước đun sôi, uống ngày 1 lần. Trị khó đại tiện.

Giảm đau:

Mật ong 20 – 60g, cam thảo 8g. Sắc uống. Dùng khi bụng và dạ dày đau.

Mật ong 60g, cam thảo sống 12g, trần bì 2g. Sắc cam thảo và trần bì lấy 200ml nước, bỏ bã, thêm mật ong vào. Ngày uống 1 thang, chia 3 lần. Trị loét dạ dày tá tràng.

Món ăn – bài thuốc có mật ong:

Vừng đen trộn mật ong: vừng đen, mật ong liều lượng tương đương. Vừng đen rang chín tán mịn, mật ong vừa đủ. Mỗi lần uống lấy mỗi thứ 2 thìa cà phê trộn đều với nước sôi, ăn ngày 2 lần. Dùng cho người cao tuổi táo bón kinh diễn.

Mật ong trộn nước trần bì cam thảo: cam thảo 10g, trần bì 6g, mật ong 50g. Cam thảo, trần bì sắc lấy nước bỏ bã, đem trộn với mật ong, chia 3 lần uống trong ngày. Dùng cho các bệnh nhân viêm loét dạ dày tá tràng.

Lê hấp tẩm mật ong: lê 1 quả khoét bỏ phần lõi hạt, cho mật ong vào, đem chưng cách thủy; cho ăn. Dùng cho các trường hợp sốt nóng âm ỉ, ho khan dài ngày, miệng họng khô khát, có mồ hôi trộm (âm hư đạo hãn).

Mật ong trứng gà: mật ong 50g, trứng gà 1 quả. Cho mật vào ca nhỏ, đun cách thủy cho sôi lăn tăn, đập trứng gà vào, khuấy đều. Ăn ngày 1 – 2 lần. Dùng cho các trường hợp viêm khí phế quản mạn tính.

Nước sắc bách bộ bạch cập trộn mật ong: bách bộ 25g, bạch cập 25g. Sắc lấy nước, hòa với mật ong liều lượng thích hợp, chia 2 lần uống trong ngày. Dùng cho các trường hợp lao phổi, giãn phế quản khái huyết.

Mật ong pha nước sôi: mật ong và nước sôi lượng thích hợp khuấy đều cho trẻ còn bú uống khi bị táo bón.

Kiêng kỵ: Người có thấp nhiệt tích trệ tiêu chảy không dùng.